Vidalı Mil Nedir? Kullanım Alanları, Avantajları ve Teknik Özellikleri

Vidalı mil, dairesel hareketi doğrusal harekete çeviren ve yüksek hassasiyet gerektiren mekanik sistemlerde kullanılan makine elemanlarıdır. Üzerinde bulunan somun yardımıyla belirli bir yükün taşınmasına yardımcı olur. Vidalı miller genellikle bilyalı ve bilyasız (trapez) vidalı miller olmak üzere ikiye ayrılır.

Bilyalı Vidalı Miller

Bilyalı vidalı miller, mil ve somun arasındaki boşlukta yer alan bilyalar sayesinde daha düşük sürtünme kuvvetiyle çalışır. Bu sayede yüksek mekanik verim elde edilir. Helezonik yapıdaki vida kanalları, bilyaların düzgün ve rahat hareket etmesini sağlar. Düşük sürtünme, bu milleri yüksek hassasiyet ve uzun ömür gerektiren sistemlerde ideal hale getirir.

Bilyasız (Trapez) Vidalı Miller

Trapez vidalı miller, somun ile mil arasında bilya bulunmayan sistemlerdir. Bu nedenle sürtünme kuvveti daha fazladır ve zamanla somunda aşınmalar meydana gelebilir. Ancak düşük maliyetleri ve dikey eksenlerde otoblokaj özelliği ile tercih edilirler. Ekstra frenleme mekanizması olmadan sabit durabilirler.

Vidalı Mil ve Somunların Avantajları

• Uzun ömürlü kullanım

• Yüksek eksenel rijitlik

• Sessiz ve titreşimsiz çalışma

• Yüksek pozisyonlama hassasiyeti

Vidalı Mil Kullanım Alanları

Vidalı miller, yüksek hassasiyet ve güvenilirlik gerektiren birçok sektörde kullanılır:

• CNC ve takım tezgâhları

• Endüstriyel otomasyon sistemleri

• Transfer hatları

• Baskı ve yazı makineleri

• Robotik sistemler

• Otomotiv sanayi

Ön Yükleme ve Rijitlik Yöntemleri

1. Aralık Kaydırma Yöntemi

Somunun orta kısmında boşluk ayarlanarak istenen ön yükleme sağlanır.

2. Bilya Çapı Seçimi

Somun içine yerleştirilen farklı çapta bilyalar ile boşluk ortadan kaldırılır.

Ön yükleme, sistemdeki boşluğu minimize ederek daha kararlı ve hassas bir hareket sağlar.

Vidalı Mil Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Yük, hız ve çalışma süresi gibi gereksinimler doğru belirlenmelidir.

• Hatve: Milin bir turda ilerlediği mesafedir ve doğruluk açısından önemlidir.

• Tekrarlanabilirlik: Sistemin aynı noktaya dönebilme yeteneğidir.

• Titreşim ve harmonik etkiler değerlendirilmelidir.

• Doğal frekans sınırları göz önünde bulundurularak maksimum hız seçilmelidir.

Otoblokaj Nedir? Vidalı Millerde Otoblokaj Etkisi

Otoblokaj, bir somunun yük altında geri dönmesini engelleyen durumdur. Hatve açısının tanjantı, sürtünme katsayısından küçük olduğunda, somun ne kadar itilirse itilsin vida dönmez. Bu durum özellikle dikey kaldırma sistemlerinde avantaj sağlar.

Vidalı Mil Montajı Nasıl Yapılmalıdır?

• Parçalar aşırı kuvvetle takılmamalıdır.

• Montajda eksenel kaçıklık önlenmelidir.

• Doğru merkezleme yapılmazsa ömür kısalır.

• Yuvarlanma yüzeyleri darbelere karşı korunmalıdır.

Vidalı Millerin Bakımı Nasıl Yapılmalı?

• Doğru yağ seçimi yapılmalıdır:

  • Düşük yük & yüksek hız: Düşük viskoziteli yağlar

  • Yüksek yük & düşük hız: Yüksek viskoziteli yağlar

• Aşırı ısınma önlenmelidir.

• Düzenli yağlama yapılmalı, kuru çalışmamalıdır.

Vidalı Mil Stoklama Koşulları

• Doğrusal, sert yüzeylerde muhafaza edilmelidir.

• Üst üste yığılmamalıdır (sehime neden olabilir).

• Yağsız bırakılmamalı, nem ve pas riskine karşı korunmalıdır.

• Güneş ışığı ve aşırı sıcak/soğuk ortamlardan uzak tutulmalıdır.